De Ronde van Frankrijk, of Tour de France zoals de Fransen zeggen, is een meerdaagse wielerwedstrijd met een traditie van meer dan een eeuw lang. De Tour, die jaarlijks in de maand juli in Frankrijk wordt gehouden, is het belangrijkste en meest veeleisende wieler-evenement ter wereld. Sinds 1984 is er naast de gebruikelijk Tour de France voor mannen, ook een Tour voor vrouwen, La Grande Boucle Féminine Internationale, afgekort tot 'Le Tour Féminin'.

De geschiedenis van de Ronde van Frankrijk

De eerste Tour werd gehouden in 1903, naar aanleiding van een concurrentie-oorlog tussen twee sportkranten.
Frankrijk kende er twee, de 'L'Auto-Velo' en de 'Le Velo', die de sponsor was van de wielerwedstrijd Bordeaux-Parijs. Deze laatste was de best verkopende krant met een oplage van 80.000 tegenover 20.000 stuks van 'L'Auto-Velo', later 'L'Auto' genoemd.
Henri Desgrange, de hoofdredacteur van L'Auto, wou hier verandering in aanbrengen en samen met zijn jonge medewerker Géo Lefèvre kwam hij op het idee om een ronde van Frankrijk voor wielrenners te organiseren. Hoewel men er aanvankelijk weinig vertrouwen in had, startten er toch zo'n zestig wielrenners waarvan er maar een stuk of twintig de finish haalden. De Fransman Maurice Garin won de eerst Tour met een voorsprong van bijna drie uur op de nummer twee, hoewel men zich achteraf afvroeg of hij de hele ronde daadwerkelijk op de fiets heeft uitgereden. Desgrange vond dat het idee voldoende aansloeg en organiseerde het jaar daarop wederom zijn Tour.
De tweede jaargang kende nogal wat problemen als door buurtbewoners opgeworpen barricaden, supporters die wielrenners te lijf gingen en een hevig onweer dat de slotrit in het Parc des Princes onmogelijk maakte. Desgrange besloot door al deze vervelende verwikkelingen dat deze tweede Tour ook gelijk de laatste was. Vervolgens werden na een onderzoek van de Union Vélocipédique de France de eerste vier winnaars van het eindklassement gediskwalificeerd. Het bleek dat zij onderweg zo nu en dan de trein namen, zich voort lieten trekken en kortere sluiproutes namen. Deze eerste vier werden geschorst voor kortere of langere tijd en nummer vijf, Henri Cornet, werd uiteindelijk tot de winnaar uitgeroepen. Desgrange veranderde hierop van mening en weigerde om zich gewonnen te geven door zoveel onsportiviteit, en organiseerde het jaar daarop de derde editie van de Tour de France.

In de daaropvolgende, vierde Tour werden er in plaats van zes elf ritten gereden, en met de Ballon d'Alsace en de Col Bayard werden bergachtige gebieden als de Vogezen en de Alpen getrotseerd. In 1910 werden ook de Pyrenëen aangedaan, ondanks levensbedreigende omstandigheden als sneeuwstormen, rampzalige wegdekken en loslopende beren. Er viel inderdaad een dode, zij het tijdens een rondje zwemmen in zee op een rustdag in Nice, waar een van de wielrenners een hartaanval kreeg en verdronk.
Ondanks dat Desgrange, vanwege de extreem zware ritten over hoge bergen voor moordenaar werd uitgescholden, zette hij het jaar erna een nog hogere Alpenrit over de Télégraphe en de Galibier op het programma.
In 1911 won Odile Defraye uit Rumbeke de Ronde van Frankrijk, de eerste Belg.
In de jaren erna werd de Tour steeds meer een gevestigd fenomeen en dat kwam ook het aantal lezers van de krant L'Auto ten goede, waar het uiteindelijk allemaal om te doen was. Telkens werden er vernieuwingen ingevoerd, zoals de 'gele trui' voor de leider van het peleton, landenploegen en ploegenklassementen.
In het jaar 1930 werd de eerste publiciteitskaravaan in gang gezet en werd er voor het eerst een rit rechtstreeks op de radio uitgezonden.
Een paar jaar later werd het bergklassement ingevoerd en werden er tijdritten georganiseerd.
In 1936 won de eerste Nederlander, Theo Middelkamp, een tourrit en een jaar later werden derailleurs toegelaten. Desgrange bleef daarnaast zoeken naar steeds hogere bergen, en nam in 1938 de Col d'Iséran op, op dat moment de hoogst befietsbare berg van Europa. Daarna braken mindere jaren aan, de organisator Henri Desgrange overleed in 1940 en de Tweede Wereldoorlog brak uit.
Na de oorlog werd de sportkrant 'L'Auto' vervangen door 'L'Equipe' en de Parijse 'Le Parisien Libéré', maar de Tour bleef bestaan en zich vernieuwen.
In 1948 was er weer een primeur, de slot-etappe naar Parijs werd voor het eerst rechtstreeks op televisie uitgezonden. De vijftigste verjaardag van de Ronde van Frankrijk werd uitbundig gevierd in 1953 en ook het jaar erna was historisch, want voor het eerst liet men de Tour buiten Frankrijk starten, namelijk in Amsterdam. Daarna zouden nog een aantal keren een 'Grand Départ' plaatsvinden in Nederland, België, Duitsland, Luxemburg, Spanje, Zwitserland en zelfs in Dublin en Londen. In 1968 won Jan Janssen, de eerste Nederlander en daarna was het de Belg Eddy Merckx, bijgenaamd 'de kannibaal' die jarenlang de Koning van de Tour was en keer op keer zorgde voor bijzondere records. Zowel voor Nederlandse als Belgische wielrenners waren de zeventiger en tachtiger jaren van de vorige eeuw de gouden jaren in de Ronde van Frankrijk.

Daarna werd de Bask Miguel Indurain, 'de sfinx van Pamplona' wereldberoemd, en nog later Lance Armstrong die de Tour maar liefst zeven maal won, iets dat nog niemand voor hem had gedaan. In de afgelopen jaren is de Ronde van Frankrijk echter ook op negatieve wijze in het nieuws gekomen, in de vorm van doping-schandalen.

Klassementen en truien

De Tour kent een aantal verschillende uitdagingen. Behalve de strijd om het eindklassement, strijden de ploegen en de individuele wielrenners ook om de punten die er in de afzonderlijke etappes te verdienen zijn. De renner met het hoogste aantal punten in een bepaald klassement mag de volgende etappe in een trui rijden met een bepaalde kleur of motief. Behalve de eer om die bepaalde trui te mogen dragen, zijn er aanzienlijk geldbedragen te winnen in de verschillende klassementen.

Als winnaar van het algemeen klassement heb je de kortste totale tijd gereden over alle etappes en dan mag je de beroemde 'gele trui' dragen. Deze trui werd ingevoerd in 1919 en als eerste gedragen door een Fransman, Eugène Christophe. De kleur werd destijds gekozen omdat de organisator, de krant L'Auto, werd gedrukt op geel papier. Als je de trui na de laatste etappe mag aanhouden, houdt dat in dat je de winnaar bent van de Ronde van Frankrijk.

De 'bolletjestrui' wordt gedragen door degene die het Bergklassement aanvoert. Op de toppen van de bergen zijn hiervoor punten te verdienen, waarbij de bergen zijn onderverdeeld in vijf categorieën.

De 'witte trui' tenslotte, gaat naar de snelste wielrenner in het algemeen klassement die onder de vijfentwintig jaar is. Men spreekt daarom ook van 'Jongerenklassement'.